روز پدر
تولد امام علی علیه السلام در کعبه
راوي حديث شخصي است به نام يزيد ابن قعنب كه تمام علماي علم رجال او را فردي كذاب دانسته و معتقدند او مشرك بود و مشرك هم از دنيا رفته! علامه مجلسي از اين شخص روايتي در كتاب بحار نقل نموده به اين مضمون: «او مي گويد روزي در كنار خانه كعبه نشسته بودم كه ديدم فاطمه بنت اسد آمد در كنار كعبه ناگهان ديوار كعبه شكافته شد و او داخل گرديد و سپس ديوار بهم پيوسته شد! من آنجا ماندم تا سه روز و بعد از سه روز ديدم بار ديگر ديوار شكافته شد و فاطمه بنت اسد در حالي كه نوزادي در بغل داشت بيرون آمد! خبر به ابوطالب و محمد(ص) و ديگران دادند و آنها آمدند طفل را كه به آغوش محمد(ص) دادند ناگهان طفل زبان گشود و به او گفت اي محمد بخوانم براي تو تورات! محمد گفت بخوان و طفل شروع به خواندن تورات نمود! آن گاه طفل گفت بخوانم برايت انجيل را! محمد(ص) گفت بخوان علي جان! و او خواند انجيل را! و سپس گفت اي محمد بخوانم قرآني را كه هنوز بر تو نازل نشده! گفت بخوان علي جان! و علي سه روزه شروع به خواندن قرآن كرد!… » اول اينكه خواندن تورات و انجيل روزها طول مي كشيده و سه روز هم كه معطل بوده چگونه راوي در اين مدت تمام وقت آنجا مانده؟ دوم اينكه اين چنين اتفاقي افتاده و طرف به كسي نگفته و منتظر مي مونه كه آخرش چي مي شه؟ شخصا اگر من بود مي رفتم و به همه خبر مي دادم تا ببينيم مادر مولا چه مي كرده اون جا! سوم اينكه چرا مردم عرب اين حادثه بزرگ را هيچگاه به ياد نداشتند و در هيچ كجا شنيده نشده كه پيامبر(ص) و يا علي(ع) از چنين واقعه اي نام ببرند؟ جالب اينجاست كه مجلسي در جاي ديگري از قول ابوطالب پدر علي(ع) روايت نموده كه او فرموده پسرم علي در خانه خودم به دنيا آمده! حال ما حرف پدر علي را قبول كنيم يا يزيد ابن قعنب را؟! در كل آيا اين حديث واقعيت داره.
موضوع تولد امیر المومنین(ع) در خانه کعبه از مسلّمات تاریخی و مورد تایید شیعه و اهل سنت است و از این نظر جای بحث و کلام ندارد. این مطلب در منابع مختلف شیعه و سنی و با سند های مختلف ذکر شده است و ضعیف بودن برخی راویان در برخی روایات، ضرری به این واقعیت نمی رساند. بر خلاف فرمایش شما این حادثه و جزئیات آن به علت عجیب بودن و بی نظیر بودنش از همان زمان مورد توجه و گفتگو بوده و در هنگام وقوع شاهدان و ناظران فراوانی داشته است و این دلیل بر منزلت خاص امیر المومنین و مادر گرامی اش در نزد خداوند است و اگر روایتی بر خلاف این واقعیت مطلبی بگوید در مقابل تعداد زیادی از روایات که بیانگر این حادثه مسلّم تاریخی است قابل اعتنا و توجه نمی باشد. حادثه در نوع خود به حدی شگفت آور بوده که سه روز انتظار کشیدن برای خروج مادر امیر مومنان از کعبه معظمه و روشن شدن وضعیت مادر بارداری که مهمان خاص پروردگار است امری عادی می نماید و حتی اگر مدت اقامت فاطمه بنت اسد در خانه خدا بیش از این هم به طول می کشید باز مردم در انتظار می ماندند. اما قرائت تورات و انجیل و قرآن که در روایت مورد پرسش مطرح شده مراد خواندن تمام این کتاب های آسمانی نیست تا نیاز به زمانی طولانی داشته باشد و علاوه بر این ظهور عجائب و کرامات و امور خارق العاده از امامان معصوم(ع) از همان اوان کودکی امری معمولی است و در تاریخ زندگی همه اولیای الهی این مطلب بیان شده است.
ولادت على عليه السلام در كعبه به اعتراف علماى اسلام
علما و دانشمندان بزرگ شيعه و اهل سنت در اين كه ولادت على عليه السلام در خانه كعبه واقع شده است،اتفاق نظر دارند،حتى مرحوم«اردو بادى»در اين موضوع كتاب قطورى نگاشته است. (1) در اين قسمتبه نظر برخى از علماى شيعه و اهل سنت اشاره مىكنيم:
نظر برخى از علماى اهل سنت
1-حاكم نيشابورى:
«اخبار در مورد اين كه فاطمه بنت اسد«على بن ابى طالب»را در خانه كعبه به دنيا آورد،در حد تواتر است.» (2) -حافظ گنجى شافعى:
«امير المؤمنين على عليه السلام در مكه و در داخل بيت الله الحرام در شب جمعه سيزدهم رجب سال سىام عام الفيل،متولد شد،و جز او مولودى در بيت الله الحرام تولد نيافته است،نه پيش از او و نه پس از او.اين امتياز نشانه بزرگى مقام و موقعيت او بود كه شامل حال او گشت.» (3)
3-ابن صباغ مالكى:
«على بن ابى طالب عليه السلام در شب جمعه سيزدهم رجب سال سىام عام الفيل -23 سال قبل از هجرت-در مكه مشرفه در بيت الله الحرام متولد گشت.اين فضيلت را خداوند به جهت جلال و بزرگى و كرامت على عليه السلام به او اختصاص داده است…» (4)
4-احمد بن عبد الرحيم دهلوى در«ازالة الخفاء»نظير عبارت فوق را نقل كرده است. (5)
5-علامه ابن جوزى حنفى مىگويد،در حديث آمده است:
«فاطمه بنت اسد در حال طواف خانه خدا بود كه درد زايمان او را فرا گرفت.در همين حال درب كعبه باز شد و فاطمه داخل كعبه گشت و در آن جا،على عليه السلام را به دنيا آورد.» (6)
6-ابن مغازلى شافعى از زبيده دختر عجلان نقل مىكند:
«وقتى فاطمه بنت اسد درد زايمانش شديد شد،ابو طالب بسيار ناراحت گشت.در همين حال حضرت محمد صلى الله عليه و آله و سلم سر رسيد و از او پرسيد:عمو جان چراناراحتى؟گفت:فاطمه در ناراحتى زايمان بسر مىبرد.حضرت به نزد فاطمه رفت.آن گاه دست ابو طالب را گرفت و فاطمه هم به دنبال آنها،به سوى خانه خدا راه افتادند.حضرت،فاطمه را داخل كعبه برد و به او فرمود:اجلسي على اسم الله،به نام خدا بنشين،سپس او را درد شديدى فرا گرفت و كودك زيبا و پاكيزهاى به دنيا آورد كه مثل زيبايى او را نديده بودم و ابو طالب اسم او را على گذاشت و پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم قنداقه على را گرفت و به منزل فاطمه برد.» (7)
7-علامه سكتوارى بسنوى:
«اول كسى كه در كودكى در اسلام ميان اصحاب به نام«حيدره»-يعنى شير-نامگذارى شد،سيد و مولاى ما«على بن ابى طالب»است،زيرا موقعى كه على عليه السلام در داخل كعبه به دنيا آمد،پدرش ابو طالب در سفر بود.مادرش فاطمه با تفال به خير،او را همنام پدرش كه«اسد»بود،نام گذاشت.» (8)
8-علامه محمد مبين انصارى حنفى:
«ولادت على عليه السلام در مكه در داخل بيت الله الحرام بوده است و هيچ كس غير از«على»در چنين مكان مقدسى به دنيا نيامده است.» (9)
9-صفى الدين حضرمى شافعى،مىنويسد:
«ولادت على عليه السلام در كعبه مشرفه بوده است.او نخستين و آخرين كسى است كه در اين مكان مقدس به دنيا آمده است.» (10)
10-عباس محمود عقاد مصرى:
«على عليه السلام در داخل كعبه به دنيا آمد و خداوند به او عنايتى فرمود كه هرگز بر بتهاسجده نكرد….» (11)
11-آلوسى:«اين ماجرا بسيار بجا و شايسته بود كه خداى متعال اراده كرد تا پيشواى امامان در جايى به دنيا آيد كه قبله مؤمنان است.منزه است پروردگارى كه هر چه را در جاى خود مىنهد،و او بهترين حاكمان است.»
در ادامه مىنويسد:
«چنان كه برخى گفتهاند،گويا على عليه السلام نيز خواستبه خانه كعبه كه تولدش در آن افتخارى براى او بود،خدمتى كند.به همين جهتبود كه بتهاى خانه كعبه را از فراز به زير افكند،زيرا در پارهاى از روايات آمده كه خانه خدا،به درگاه خداوند شكايت كرد و گفت:پروردگارا تا چه وقت در اطراف من،اين بتها را پرستش مىكنند؟و خداى تعالى به او وعده داد كه آن مكان مقدس را از بتها پاك خواهد كرد…. » (12)
علامه امينى قدس سره در الغدير بيش از بيست نفر از علماى اهل سنت و كتابهاى آنان را نام مىبرد كه به صراحت نوشتهاند على بن ابىطالب عليه السلام در داخل كعبه مكرمه به دنيا آمده است. (13)
خانه و زادگاه تو،بيتخداستيا على چهره دلگشاى تو قبله نماستيا على زمزمه ولادتت،سوره مؤمنون بود روز نخستبر لبت ذكر خداستيا على
نظر علماى شيعه
علماى شيعه به اتفاق آرا معتقدند امير مؤمنان على عليه السلام در داخل كعبه به دنيا آمده و اين فضيلت،فقط منحصر به اوست و كسى جز او اين افتخار نصيبش نخواهد شد.براىنمونه،كلام برخى از دانشمندان بزرگ شيعه را به اختصار مىآوريم:
1-سيد رضى،گرد آورنده نهج البلاغه، (متوفى 406) :
«ولادت على عليه السلام در مكه و در خانه خدا در سيزده رجب سى سال بعد از عام الفيل بود…و من كسى را كه مانند على بن ابى طالب عليه السلام در خانه خدا به دنيا آمده باشد نمىشناسم.» (14)
2-شيخ مفيد (متوفى 413) :
«على عليه السلام در روز جمعه سيزده رجب سى سال بعد از عام الفيل در مكه در داخل بيت الله الحرام به دنيا آمد.نه كسى بعد از او و نه كسى قبل از او به اين مقام مفتخر نشده است.» (15)
3-علامه جليل سيد مرتضى (متوفى 436) :
«على در خانه خدا به دنيا آمد و هيچ كس در اين فضيلتشريك و نظير او نيست.» (16)
4-مفسر كبير مرحوم قطب الدين راوندى (متوفى 573) :
«محل ولادت على صلى الله عليه و آله و سلم،خانه خدا و بيت الله الحرام بود و هيچ كس جز او در اين مكان تولد نيافته است.» (17)
5-علامه حلى (متوفى 726) :
«هيچ كس در كعبه مكرمه،جز اين على بن ابى طالب عليه السلام متولد نشده است،نه قبل از او و نه بعد از او.» (18)
6-مفسر بزرگ امين الاسلام مرحوم طبرسى (متوفى 548) صاحب تفسيرمجمع البيان:
«هرگز كسى غير از على عليه السلام در خانه خدا به دنيا نيامده است،نه پيش از او و نه پس از او.» (19)
7-ابن شهر آشوب (متوفى 588) :
«فرزند پاكيزه (على عليه السلام) از نسل پاكيزه در محل پاكيزهاى به دنيا آمد.چنين كرامتى براى چه كسى يافت مىشود؟زيرا شريفترين بقعهها حرم و مكه است و شريفترين محل حرم،مسجد است،و شريفترين محل مسجد،كعبه مكرمه است،و مولودى جز على عليه السلام در اين مكان مقدس يعنى كعبه به دنيا نيامده است،پس على عليه السلام در بهترين مكانى كه ممكن بوده متولد شده است.» (20)
8-محقق اربلى (متوفى 692) :
«على عليه السلام در مكه مكرمه در داخل خانه خدا در سيزدهم رجب سى سال بعد از عام الفيل به دنيا آمد.هيچ كس قبل از او و بعد از او به اين فضيلتبزرگ مفتخر نشد،و اين فضيلت و شرفى است كه خداى سبحان به خاطر جلال و كرامت آن حضرت اختصاص به او داده است.» (21)
9-علامه مجلسى (متوفى 1110) :
«على عليه السلام در مكه مكرمه در خانه خدا در ماه رجب،سى سال بعد از عام الفيل،به دنيا آمد.» (22)
10-مورخ شهير محمد بن خاوند:
«ولادت على عليه السلام در داخل كعبه بود.هيچ كس اين سعادت نصيبش نشد،جز على بن ابى طالب عليه السلام. تولد على عليه السلام در كعبه،از نظر تاريخ و روايت قطعىاست و هيچ ترديد و شبههاى در آن راه ندارند.» (23)
بيش از پنجاه نفر از بزرگان شيعه در آثار خود به تولد على عليه السلام در كعبه اشاره دارند.براى آگاهى بيشتر در اين زمينه به كتاب ارزشمند«الغدير»مراجعه نماييد. (24)
پىنوشتها:
1-الغدير،ج 6،ص 27.
2-مستدرك حاكم نيشابورى،ج 3،ص 550، (در شرح حال حكيم بن حزام).
3-كفاية الطالب،ص 407.
4-الفصول المهمه،ص 30.
5-الغدير،ج 6،ص 22.
6-تذكرة الخواص،ص 20.
7-مناقب ابن مغازلى،ص 6،ح 3،الفصول المهمة،ص 30.
8-محاضرة الاوائل،ص 79 به نقل از:الاحقاق،ج 7،ص 490.
9-وسيلة النجاة،محمد مبين حنفى،ص 60، (چاپ گلشن فيض لكهنو).
10-وسيلة المآل،حضرمى شافعى،ص 282.
11-عبقرية الامام على،ص 23.
12-ر.ك:الغدير،ج 6،ص 22.
13-علاقمندان مىتوانند براى اطلاع بيشتر به كتاب الغدير،ج 6،ص 21-23،مراجعه نمايند.
14-خصائص الائمه،ص 39.
15-ارشاد مفيد،ج 1،ص 5.
16-ر.ك:الغدير،ج 6،ص 24.
17-خرائج و جرائح راوندى،ج 2،ص 888.
18-ر.ك:الغدير،ج 6،ص 24.
19-ر.ك:الغدير،ج 6،ص 26.
20-مناقب ابن شهرآشوب،ج 2،ص 175.
21-كشف الغمه،باب المناقب،ج 1،ص 81.
22-مرآة العقول،ج 5،ص 275.
23-روضة الصفا،فى آداب زيارت المصطفى،الجزء الثاني.
24-الغدير،ج 6،ص 24-27.
مظهر ولايت ص 22
سيد اصغر ناظم زاده قمى
«ولادت امام علي ـ عليه السلام ـ در كتب اهل سنت»
1. حافظ ابو عبدالله محمد بن عبدالله، معروف به حاكم نيشابوري، كه همه بزرگان اهل سنت او را مورد اعتماد و استناد دانسته اند در كتاب بسيار معروفش، «مستدرك صحيحين» مي گويد: روايات متواتر است كه فاطمه بنت اسد، اميرمؤمنان علي بن ابي طالب ـ كرّم الله ـ وجهه، را در خانه كعبه به دنيا آورده است.
2. شاه ولي الله احمد بن عبدالرحيم دهلوي، محدث متعصب اهل سنت، در كتاب «ازاله الخفا» مي نويسد: «بي گمان روايات متواتر است در اين كه فاطمه بنت اسد، اميرالمومنين علي بن ابي طالب را در درون كعبه به دنيا آورد، بدون ترديد او در روز جمعه سيزدهم رجب، سي سال بعد از عام الفيل، در خانه كعبه به دنيا آمده است، و هرگز پيش از او يا بعد از او كسي در خانه‌كعبه زاده نشده است.»
3. شهاب الدين ابوالثنا، سيد محمود آلوسي، صاحب تفسير آلوسي، در شرح بر قصيده عينيه عبدالباقي افندي عمري مي نويسد: ولادت اميرمؤمنان كرم الله وجهه در درون كعبه، در سراسر دنيا مشهور است و در كتابهاي هر دو فرقه شيعه و سني روايت شده است، و هرگز در مورد غير ايشان چنين فضيلتي ثابت نشده است.
4. نورالدين علي بن محمد بن صباغ مكي، از دانشمندان معروف اهل سنت، مشهور به ابن صباغ مالكي در كتاب «الفصول المهمّه» با سلسله سند از ابن مغازلي، از امام سجاد ـ عليه السلام ـ مبني بر ولادت امام علي ـ عليه السلام ـ در درون خانه كعبه نقل كرده است كه: پيش از او كسي در بيت الله الحرام متولد نشد، و اين برتري ويژه اوست از سوي خداوند براي ابراز كرامت و شرافت و شكوهمندي او»
منابعي از اهل سنت كه به طور صريح به شكافته شدن ديوار كعبه اشاره كرده اند:
1. محمد شريف خان شيرواني در كتاب «چوتهي كتاب» به ولادت امام علي ـ عليه السلام ـ در درون كعبه و شكافته شدن ديوار كعبه و شنيده شدن صداي هاتف غيبي تصريح كرده است.
2. مولوي حافظ حكيم ظهير احمد سهسواني در كتاب «ظهير البشر» در احوال و فضائل ائمه مي نويسد:
«چون خداوند اراده نمود كه شرفي بر شرفهاي كعبه بيفزايد، ديوار كعبه را بشكافت و فاطمه بنت اسد را به درون كعبه فرا خواند و فاطمه فرزندش علي را در درون كعبه به دنيا آورد.»
3. علامه حسن بن امان الله مولوي عظيم آبادي هندي، دركتاب تجهيز الجيش جريان ولادت امام علي ـ عليه السلام ـ را طبق روايت «بشائر المصطفي» از يزيد بن قعنب نقل كرده است.»
4. دكتر محمد شاه قادري، دانشمند و پزشك نامي سرزمين لاهور، در كتاب «مصباح المقربين» تصريح مي كند كه اميرمؤمنان در درون كعبه متولد شد و تصريح مي كند كه ما در آنجناب در حال طواف كعبه بود كه او را درد زايمان گرفت، ديوار كعبه شكافته شد و فاطمه بنت اسد به درون كعبه فرا خوانده شد، سپس تأكيد مي كند كه هرگز چنين شرف و فضيلتي به جز اميرمؤمنان براي احدي نصيب و ميسر نشده است…
نتيجه گيري:
با بررسي متون تاريخي به اين نتيجه مي رسيم كه جريان ولادت امام علي ـ عليه السلام ـ و شكافته شدن ديوار كعبه در منابع متعددي از اهل سنت به آن اشاره شده است كه براي نمونه به شماري از آنها اشاره كرديم.
صابري يزدي،عليرضا، هزار حديث در فضائل امام علي ـ عليه السلام ـ ، ترجمه، محمد رضا انصاري محلاتي، قم: دفتر انتشارات اسلامي، 1380، صفحات 32،31، محمد بن فتّال نيشابوي، روضه الواعظين، قم، رضي، 1386ق، ج1، ص 76 و ابي محمد الحسن بن محمد ديلمي،مؤسسه اعلمي بيروت، ص 211 و علي بن عيسي اربلي، كشف الغمه ج1، ص 59، و شيخ طوسي، امالي، ص 80، 1313، شيخ صدوق علل الشرايع، ص 56.
قزويني، سيد محمد كاظم، امام علي ـ عليه السلام ـ،از ولادت تا شهادت، ترجمه: علي كرمي، قم
منبع: پرسمان دانشجویی
.